Mijn moeder, Godelieve 1953-2012

Door: Theo Danes, HH. Martelaren van Gorcum, vrijdag 21 december 2012

Het leven is niet eerlijk. Wij zijn door Godelieve overladen met aandacht en liefde.
Maar laten we ook denken aan alle arme mensen die haar nooit gekend hebben...
En die zijn, al zou je het nu niet zeggen, in een nipte meerderheid.

Er zijn heel veel kinderen die ook een beetje hun moeder hebben verloren maandag. Ze was bijna 40 jaar als lerares meer moeder dan juf. En ik kan het weten. Twee jaar heb ik les gehad van Godelieve (zelfs de seksuele voorlichting). Maar de situatie in de klas voelde niet wezenlijk anders dan thuis en ook op school noemde ik haar Mama. Toch werd ik daar nooit mee gepest, want juf Godelieve was cool.

Laat me eerst uitleggen waarom ze zo cool was.

1. We mochten altijd zo veel vriendjes mee naar huis nemen als we wilden.

2. Er heerste totale chaos bij ons thuis. Hutten in de huiskamer. Bouwwerken van duplo, lego of blokken die wekenlang mochten blijven staan. Tafeltennissen op de eettafel.

3. Elke tekening werd opgehangen, ieder knutselwerk geëxposeerd. De grote wand was een museum. Zelfs als ik in mijn befaamde olifantenperiode alleen maar olifanten tekende, hingen er gewoon twaalf olifanten aan de muur. En alles werd bewaard. Voor later.

4. Feestboterhammen. Ouders, alsjeblieft, maak ze voor je kinderen. Een boterham in 4, 6 of 8 stukken met op ieder stukje een ander soort beleg.

5. Iedereen mocht mee-eten. Altijd.

Godelieve bezat de trots van een moeder in overdosis, die ik m’n hele leven zo veel mogelijk wilde voelen. Daarom heb ik de puberteit gewoon overgeslagen. Later werd ze nog cooler om andere redenen. Ik ontdekte haar drijfveren, ik zag steeds meer hoe uitzonderlijk grappig ze was. En hoe ze haar creativiteit inzette om ieder kaartje of feestje, nog leuker te maken.

Zo bracht ze voor de verjaardag van oma Danes een keer een grote mand mee, vol met zorgvuldig gekozen voorwerpen met touwtjes eraan. Elk familielid trok een touwtje en moest aan de hand van het voorwerp dat tevoorschijn kwam een mooi verhaal vertellen over oma. Zo maakte ze van een verjaardag, een prachtig en hecht familiefeest. Maar het werkte ook de andere kant op. Je kon mijn moeder ziels gelukkig maken met een mooie kaart. En maar moeilijk blij maken met een duur cadeau. Toen ze nog volleybalde in een groepje met een gemiddelde leeftijd van 80 of zo, waarin ik zelfs wel eens mocht invallen, gaf ik haar een knutselwerk als verjaardagscadeau: Een volleybalveld, waarbij elke dame een rollator of rolstoel had of door spinnenwebben omringd was of zelfs al wortels in de grond had.. Of toen Pieter, Jantien en ik voor hun zilveren huwelijksfeest, ook in deze kerk, veel zorg hadden besteed aan een sketch over hoe onze ouders elkaar ooit hebben versierd. Dat vond ze de leukste cadeaus, waar zorg en tijd in zat. Het waren misschien wel mijn mooiste momenten met mijn moeder, als ze moest huilen van het lachen.

Maar ze was nog meer dan mijn moeder. Mijn improvisatiekok, als ik onaangekondigd binnenstapte tegen etenstijd. Mijn therapeut als ze met één blik zag dat ik niet lekker in m’n vel stak. Zelfs mijn vaste kapper de laatste tien jaar, waarbij ze er altijd iets origineels van wist te maken.

En Godelieve zou de leukste oma ooit geweest zijn. Dát is pas niet eerlijk. Ik hoop dat ze met Alex, de kleine van nichtje Anne, dat gevoel toch een beetje heeft beleefd. Want na de vroege dood van haar zus en hartsvriendin Amei werd ze ook zo veel mogelijk moeder voor Thijs en Anne. En ik heb het altijd als de gewoonste zaak van de wereld beschouwd dat dat zo was. Het is zo fijn om te merken de afgelopen week dat die band nog altijd bijzonder is, juist door Godelieve.

Ik ken geen vrouw met zo veel humor als mijn moeder. Als ik klaagde over iets onbelangrijks, zei ze: ‘Och jongen, ik wou dat ik jouw problemen had’. Als ze hoorde van een bekende met een bijzondere aandoening: ‘Dat moet ie niet wegdoen, dat hebben niet veel mensen’. Maar die heerlijke zwarte humor, daar moest je wel mee oppassen als kind. Toen ik over mijn spannende arrestatie in Wit-Rusland een mail verstuurde heb ik haar extreem overstuur gemaakt, juist door te mailen dat ze zich geen zorgen hoefde te maken en ik gewoon nog ‘uit één geheel’ bestond. Nooit doen kinderen. Een ongeruste moeder als Godelieve maakt daaruit op dat je eerst gevierendeeld en daarna weer aan elkaar genaaid bent.

De laatste twee dagen van Godelieve’s leven zijn allesbehalve een leuk verhaal.

En toch zou ik er graag iets over vertellen, omdat ik denk dat mijn moeder juist in die laatste dagen haar ware aard heeft getoond aan ons.

Zaterdagochtend kreeg Godelieve een herseninfarct, waardoor haar linkerzijde verlamd raakte. Het gevolg was een lelijke val op haar gezicht toen ze uit bed probeerde te stappen. Jantien schrok wakker en ging kijken bij haar moeder. In paniek door de aanblik vluchtte ze weer naar haar eigen bed en ze raakte meerdere keren de ketting met bellen langs haar bed, het door Godelieve bedachte epileptische-aanval-waarschuwingssysteem.
En zelfs op dat moment, toen ze zo kwetsbaar was, uitte ze door het geluid van die bellen alleen maar haar bezorgdheid om Jantien. Ik probeerde haar tot rust te brengen, maar ze gaf onophoudelijk de opdracht om bij mijn zusje te gaan kijken.

Altijd eerst iemand anders. Altijd de zorg voor een kind.

Op de neurologieafdeling van het OLVG dacht Godelieve dat ze nog thuis was, ik kreeg resoluut de opdracht om de zorgpasjes uit haar portemonnee beneden te halen. Even later moest ik de paracetamol even gaan pakken van de strijkplank.

Altijd regelen. Altijd stress.

En als ik bij haar kwam staan pakte ze mijn oor en begon te aaien, zoals ze dat vaak deed als we samen naar een cabaretvoorstelling keken op tv. Of een film en ik beken, meestal de Sound of Music.

Altijd zorg. Altijd troost.

We vertrokken bij een rustig slapende Godelieve en in de namiddag kwamen Pieter, Jacquemijne en ik weer op bezoek. Ze wilde weliswaar alleen maar slapen, op vragen van de zuster antwoordde ze na enig aandringen accuraat. ‘Wie zijn er?’’
- ‘Mijn twee zonen’
‘Ja en wie nog meer? (Doelend op Jacquemijne)
- ‘Zuster Klivia’

Altijd humor. Altijd scherp.

Het zal jullie niet verbazen dat we opgewekter het ziekenhuis verlieten. We herkenden onze moeder weer en waren vol opluchting en hoop, ook omdat herstel in de eerste uren belangrijk was volgens de dokters.

Het spijt me dat mijn vader en Jantien na het eten een minder alerte Godelieve aantroffen, al vroeg ze nog hoe duur de kerstboom was en liet ze weer onmiskenbaar in woord en gebaar weten dat ze van haar dochter hield.

Altijd liefde.

Zondagochtend sliep ze nog geruststellend kalm, maar die middag ging het helemaal mis. Vermoedelijk hebben meerdere kleine infarcten haar complete rechterhersenhelft onherstelbaar beschadigd. We kregen een haastige keuze voorgeschoteld tussen een ingrijpende operatie in het AMC en het begeleiden naar een onvermijdelijke dood. Maar als ze de operatie al zou overleven, zou ze minimaal voor de helft verlamd, volledig zorgafhankelijk en op aspecten als karakter, geheugen en communicatie, sterk veranderd terugkeren. Ze zou kortom, geen schim van onze moeder zijn. De beslissing was onmogelijk, maar ook makkelijk. Dat scenario heeft Godelieve, een sterke onafhankelijke vrouw, levend voor haar zorg voor anderen, nooit gewild. En gelukkig heeft ze dat ook altijd gezegd tegen ons.

Daarna ging het allemaal wel erg snel.

Altijd haast.

Misschien is het wel logisch dat juist haar hersenen het hebben begeven, geprogrammeerd met zo veel liefde en zorg voor anderen, gevuld met zo veel creativiteit, humor en trouwe belangstelling. Ze hebben een leven lang onophoudelijk te hard gedraaid.

Dank voor die overdosis zorg en liefde mama. Je bent onvervangbaar en we gaan je zielsveel missen. Maar we gaan het ook samen voor elkaar krijgen, met jouw liefde, familie en genen. Met jouw immense netwerk van dierbare vrienden. Het gebeurt al. We krijgen zo veel hulp, het is open huis en we eten elke avond met minimaal acht lieve mensen. De afgelopen week had je geweldig gevonden. Je laat ons veel te vroeg maar schatrijk en gezegend achter.

Dankjewel mama. Wat was jij een leuk mens.